Rozdzielnica to serce instalacji elektrycznej w każdym domu. To właśnie stąd prąd trafia do urządzeń, dlatego od jej projektu i montażu zależy zarówno bezpieczeństwo, jak i efektywność pracy wszystkich domowych systemów. Projektowanie rozdzielnic najlepiej powierzyć specjaliście, który wykona projekt zgodnie z aktualną wiedzą techniczną i obowiązującymi przepisami. Zlecając pracę fachowcowi, warto mieć jednak chociaż podstawową wiedzę na temat wyposażenia rozdzielnicy, by nie przepłacać i móc skontrolować przygotowany projekt. Jakich elementów nie może zabraknąć w rozdzielnicy i za co odpowiadają poszczególne podzespoły?
Czym jest rozdzielnica elektryczna?
Zacznijmy od podstaw. Rozdzielnica to obowiązkowy element instalacji elektrycznej, którego zadaniem (jak sama nazwa wskazuje) jest rozdzielanie prądu w taki sposób, by trafiał do wszystkich odbiorników energii elektrycznej w całym domu. Do wykonania rozdzielnicy wykorzystuje się najczęściej obudowy metalowe lub wykonane z tworzywa.
Wewnątrz obudowy umieszcza się przyrządy przeznaczone do rozdzielania, pomiaru, zabezpieczania, sterowania, sygnalizacji i izolowania energii. To dzięki nim cała instalacja działa prawidłowo, dlatego profesjonalne wykonanie rozdzielnicy ma znaczący wpływ na bezpieczeństwo w domu.
W domach jednorodzinnych najczęściej montuje się jedną rozdzielnicę, choć w przypadku większych obiektów piętrowych można zdecydować się na kilka rozdzielnic (np. na każdej kondygnacji). Wyróżniamy rozdzielnice elektryczne podtynkowe i natynkowe, które różnią się między sobą sposobem montażu. Obie są w takim samym stopniu funkcjonalne, lecz te pierwsze uznaje się za bardziej estetyczne.
Jak wyposażyć rozdzielnicę?
Istotną kwestią jest wyposażenie rozdzielnicy. Do najważniejszych elementów, które obowiązkowo powinny się w niej znaleźć, zaliczamy:
-
Wyłączniki nadmiarowoprądowe – chronią obwody elektryczne przed skutkami przepływu prądu zwarciowego lub przeciążeniowego. Może do tego dojść na przykład wskutek podłączenia zbyt wielu odbiorników do jednego obwodu, dlatego wyłącznik nadmiarowy musi koniecznie znaleźć się w rozdzielnicy. Inna nazwa tego przyrządu to wyłącznik nadprądowy lub bezpiecznik automatyczny.
-
Wyłączniki różnicowoprądowe – odpowiadają za kontrolę ewentualnych zwarć w obwodzie i pełnią funkcję zabezpieczenia przeciwpożarowego. Jeśli wyłącznik wykryje zwarcie, odłączy zasilanie w celu ochrony obwodu. Urządzenie chroni również przed porażeniem prądem przy dotyku pośrednim i bezpośrednim oraz ogranicza skutki uszkodzenia sprzętu w przypadku zwarć. W rozdzielnicy musi się znaleźć przynajmniej jeden wyłącznik różnicowoprądowy, choć można zamontować ich więcej (np. osobny wyłącznik do obwodu pralki czy kuchenki).
-
Ograniczniki przepięć – niezbędnym elementem wyposażenia rozdzielnicy są również ograniczniki przepięć, zwane także ochronnikami przeciwprzepięciowymi lub odgromnikami. Ich zadaniem jest ochrona instalacji elektrycznej przed zbyt wysokim napięciem, które może być na przykład skutkiem wyładowań atmosferycznych lub przerw w dostawie prądu. Dzięki temu, że ogranicznik przepięć obniża wartość napięcia, skutecznie chroni instalację i urządzenia przed uszkodzeniem.
Dodatkowe wyposażenie rozdzielnicy elektrycznej
Aby zwiększyć komfort i bezpieczeństwo instalacji, w rozdzielnicy elektrycznej można umieścić również dodatkowe urządzenia. Do takich przyrządów zaliczymy z pewnością lampki sygnalizacyjne, które informują o braku napięcia w poszczególnych punktach przyłączeniowych, a także rozłącznik główny, który pozwala w bardzo krótkim czasie odciąć zasilanie całej instalacji. W nowoczesnych, inteligentnych domach, w których wykorzystywane są elementy automatyki domowej, można również zamontować przetworniki pomiarowe, sterowniki i przekaźniki.
Podczas projektowania rozdzielnicy warto też zwrócić uwagę na możliwość jej rozbudowy w przyszłości. Każda rozdzielnica powinna więc zawierać wolne miejsce (ok. 20%) na ewentualne podłączenie nowych przyrządów w późniejszym czasie.
